Để tạo ra 1 "Tác phẩm nghệ thuật" người nghệ nhân ngoài cần những nguyên vật liệu tốt nhất còn cần có bề dày kinh nghiệm cũng như tuân thủ các bước rèn 1 cách nghiêm ngặt.
Hôm nay cùng Anniversary World tìm hiểu các bước để tạo nên những cây dao Nhật rèn thủ công cao cấp nhé !
*Trong bài viết này sẽ sử dụng một vài thuật ngữ trong ngành gây khó hiểu*
*Bài viết có tham khảo thông tin của công ty 株式会社 青木刃物製作所*
1. Bước đầu tiên nhóm lửa 火づくり
Nhóm lửa để rèn kim loại các nghệ nhân sẽ nhóm lửa bằng than cốc sao cho lò nung đạt đến ngưỡng 1000 độ C. Sau đó chúng ta sẽ nung kim loại và chỉnh thành hình dạng mong muốn trước khi đến với bước tiếp theo.
2. Bước 2 gắn thép（鋼付け)
沸かし付け(wakashi tsuke), còn được gọi là kỹ thuật nung thép của Sakai Takayuki , là một kỹ thuật quan trọng trong quá trình rèn dao thủ công. Trong quá trình này, Nghệ nhân sử dụng các chất liệu như borax, cát borax và oxit sắt để ghép các tấm thép với nhau.
Đầu tiên, chúng ta nung nóng thép lên trên 1000 độ C, sau đó sử dụng các chất liệu như borax, cát borax và oxit sắt để đặt lên thép và ghép chúng với nhau. Việc này giúp các tấm thép liên kết chặt chẽ và trở thành một khối duy nhất.
Sau đó, chúng ta lại đặt thép vào lò và nung nóng, trong quá trình đó, sử dụng búa để đánh liên tục và kết hợp hoàn toàn các tấm thép với nhau. Công đoạn này yêu cầu người thợ rèn cần có sức lực dẻo dai cũng như kinh nghiệp.
Qua quá trình ghép thép bằng phương pháp沸かし付け (wakashi tsuke), các tính chất của các loại thép khác nhau được kết hợp vào lưỡi của con dao. Điều này giúp tối ưu hóa độ cứng, độ bền và độ sắc của lưỡi dao, tạo ra những con dao có hiệu suất xuất sắc.
3. Bước 3 先付け( Tạo mũi dao)
Khi thép và chất liệu gốc đã hoàn toàn liên kết, chúng ta sẽ sử dụng búa để từ từ tạo dần hình dáng của con dao. Trong quá trình này, việc kiểm soát nhiệt độ của con dao là rất quan trọng vì nếu nhiệt độ quá cao, carbon một yếu tố quan trọng cho độ sắc của con dao sẽ bị mất đi và không thể tạo ra một con dao sắc bén.
Các thợ rèn thủ công luôn phải đối giữ được nhiệt độ ở mức ổn định và cẩn thận rèn từng con dao, bằng cách điều chỉnh một cách tỉ mỉ.
4. Bước 4 寝し - Nekashi ( Tạm dịch nghỉ ngơi )
Sau khi rèn tạo xong, con dao sẽ được đặt nghỉ ngơi (寝し - Nekashi) một thời gian để ổn định và làm dịu nhiệt sau quá trình rèn. Trong giai đoạn này, con dao sẽ được đặt trong một nơi an toàn và yên tĩnh để cho phép cấu trúc tinh thể trong lưỡi dao định hình và ổn định.
Quá trình "nghỉ ngơi" này để các phần tử và thành phần của con dao có thể ổn định và tích hợp một cách tốt nhất. Khi con dao "nghỉ ngơi" nhiệt độ của nó sẽ dần dần giảm xuống và các cấu trúc tinh thể sẽ định hình một cách tự nhiên, tạo nên tính ổn định và đồng nhất cho con dao.
Điều quan trọng là kiểm tra và đảm bảo rằng con dao không bị gãy hoặc có bất kỳ lỗi nào sau quá trình rèn và "nghỉ ngơi". Các nghệ nhân rèn thủ công sẽ kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo rằng con dao đã được hoàn thành một cách chính xác và đạt được chất lượng tốt nhất trước khi tiến đến các bước tiếp theo của quá trình sản xuất.
5. Bước 断ち回し - Tattsu mawashi (Chỉnh sửa)
"断ち回し" là một công đoạn trong quá trình sản xuất dao, nơi mà các bộ phận thừa của lưỡi dao được cắt bỏ để tạo hình dạng cuối cùng của sản phẩm.
Trong công đoạn này, các bộ phận thừa của lưỡi dao được cắt bằng tay bởi những người thợ lành nghề. Việc cắt này được thực hiện một cách tỉ mỉ và chính xác để tạo ra hình dạng hoàn chỉnh cho dao. Điều này làm cho quá trình "断ち回し" không thể được tự động hóa và phải được thực hiện bởi những người thợ có kinh nghiệm.
6. Bước 荒たたき - aratataki ( Đập thô )
"荒たたき" là một trong những công đoạn quan trọng trong quá trình sản xuất dao. Trong công đoạn này, lưỡi dao được hoàn thiện để trở nên cứng hơn và hình dạng của lưỡi dao được chỉnh chu.
Các bước thực hiện "荒たたき" như sau. Đầu tiên, lưỡi dao được đập bằng một cái búa đặc biệt để tạo ra sức mạnh cho lưỡi dao. Qua quá trình này, cấu trúc tinh thể của thép được sắp xếp và lưỡi dao trở nên cứng hơn. Đồng thời, để tạo hình dạng đẹp cho dao, cả hai bên của lưỡi dao được đập đều để tạo ra hình dạng đồng nhất.
Do "荒たたき" được thực hiện một cách mạnh mẽ, lưỡi dao có thể bị bẻ cong hoặc có khuyết điểm. Vì vậy, sau khi hoàn thành công đoạn này, kiểm tra hình dạng và chất lượng của dao được thực hiện một cách cẩn thận. Nếu phát hiện khuyết điểm, sửa chữa hoặc điều chỉnh sẽ được thực hiện.
Nhờ "荒たたき", lưỡi dao trở nên cứng hơn và có hình dạng chính xác hơn. Công đoạn này có tác động trực tiếp đến độ bền và độ sắc của dao, do đó nó được thực hiện cẩn thận và chính xác bởi các thợ thủ công tay nghề cao.
7. Bước 焼き入れ1 泥塗り - Yakiire 1 Doronuri ( Nhuộm bùn )
"焼き入れ" hay còn gọi là "tẩm nhiệt" là một công đoạn trong quá trình sản xuất dao. Trong quá trình này, lưỡi dao được làm nóng và sau đó được làm mát để tạo ra độ cứng và độ bền cho lưỡi dao.
Để đảm bảo rằng nhiệt độ được truyền đều trên toàn bộ lưỡi dao trong quá trình "焼き入れ", một lớp bùn mỏng được thoa lên toàn bộ lưỡi dao. Điều này cũng giúp giảm thiểu sự hình thành bọt khí trong quá trình làm mát bằng nước hoặc dầu để tạo ra sự cứng rắn và bền chặt cho lưỡi dao.
8. Bước 焼入れ2 冷却 - Reikyaku ( Làm lạnh )
Quá trình làm nguội "冷却" là một bước quan trọng trong sản xuất dao. Sau khi lưỡi dao được gia nhiệt và làm hình dạng, nó được làm nguội nhanh chóng bằng cách đặt vào chất làm nguội như nước hoặc dầu. Quá trình làm nguội giúp thay đổi cấu trúc tinh thể của lưỡi dao, làm cho nó cứng và có độ bền cao hơn.
Làm nguội cũng có thể được sử dụng để kiểm tra lưỡi dao, xem có bất kỳ vết trầy xước hay lỗi kết nối nào hay không. Sau khi làm nguội, lưỡi dao được chăm sóc và kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo chất lượng và hiệu suất tốt nhất.
Quá trình làm nguội đòi hỏi sự cẩn thận và kỹ thuật từ các thợ làm dao. Việc làm nguội được thực hiện để tạo ra lưỡi dao có độ cứng và độ sắc tốt nhất.
9. Bước 焼き戻し - Yakimodoshi ( Nung lại )
Sau khi quá trình làm nguội (冷却) hoàn thành, một lưỡi dao có độ cứng tuy nhiên thiếu tính chất "粘り" (đàn hồi) cần thiết để sử dụng. Để tạo ra tính chất đàn hồi này, lưỡi dao được gia nhiệt lại ở mức nhiệt độ khoảng 200 độ C và sau đó được tự nhiên làm nguội.
Quá trình này được gọi là "焼き入れ作業" (quá trình gia nhiệt và làm nguội) và nó giúp tạo ra một chiếc dao tốt với sự kết hợp lý tưởng giữa độ cứng và tính chất "粘り" (đàn hồi). Gia nhiệt ở nhiệt độ cao và sau đó làm nguội tự nhiên giúp đạt được tính chất này. Kết quả là một chiếc dao tốt có độ cứng và độ bền cao, đồng thời cũng có độ đàn hồi cần thiết để sử dụng trong các công việc cắt chặt và nấu ăn.
10. Bước ひずみ取り - Hizumitori ( Chỉnh sửa )
Sau khi hoàn thành quá trình gia nhiệt và làm nguội (焼き入れと焼き戻し), chiếc dao đã đạt đến giai đoạn cuối cùng của quy trình rèn. Trước khi được chuyển giao cho thợ mài lưỡi, chiếc dao được kiểm tra để xác định các vết méo nhỏ hoặc tổn thương.
Các thợ rèn sẽ không bỏ qua bất kỳ vết méo nhỏ nào mà sẽ tiến hành điều chỉnh và sửa chữa. Quá trình này nhằm đảm bảo rằng lưỡi dao không có bất kỳ sai lệch nhỏ nào và sẵn sàng cho công đoạn mài lưỡi tiếp theo. Các chỉnh sửa nhỏ sẽ được thực hiện để đảm bảo lưỡi dao hoàn hảo về mặt hình dáng và chất lượng trước khi được đưa vào sử dụng.
11. Bước 荒研ぎ - Aratogi ( Mài định hình )
Sau khi nhận được dao từ thợ rèn, lưỡi dao trải qua quá trình mài lưỡi đầu tiên. Nghệ nhân sử dụng kento-bō "研ぎ棒" và đá mài xoay, thợ mài lưỡi sẽ kiểm tra tình trạng của lưỡi dao và mài lưỡi một cách tỉ mỉ, cẩn thận để tạo ra một lưỡi sắc bén. Quá trình này đòi hỏi sự quan sát và điều chỉnh chi tiết để đạt được hiệu suất quả tốt nhất cho lưỡi dao.
12. Bước 本研ぎ - Hontogi ( Mài chính )
Sau khi hoàn thành giai đoạn mài lưỡi sơ cấp (荒研ぎ), họ tiến hành mài lưỡi một cách tỉ mỉ để tạo ra một lưỡi sắc hơn, có thể "thực sự" cắt được.
Việc mài lưỡi quá mức sẽ không thể đảo ngược, do đó giai đoạn này đòi hỏi kỹ năng chuyên môn của thợ rèn nhất. Họ phải làm việc một cách cẩn thận để đạt được mức độ mài phù hợp, đảm bảo rằng lưỡi dao trở nên cắt sắc mà vẫn đảm bảo độ bền và độ ổn định của nó. Qua quá trình này, lưỡi dao sẽ mang lại hiệu suất cắt tuyệt vời và thể hiện sự khéo léo và tinh tế của thợ rèn.
13. Bước バフ仕上げ - Bafushiage ( Mài tinh )
Để tạo độ bóng cho lưỡi dao, ta sử dụng một loại vải mài được gọi là "kaiten-bafu" (回転バフ) và tiến hành đánh bóng. Ban đầu, ta sử dụng một loại vải mài khá cứng và dần dần chuyển sang các loại vải mài nhỏ hơn, để cuối cùng tạo ra một lưỡi dao sáng bóng và đẹp mắt.
Quá trình này đòi hỏi sự cẩn thận và kỹ năng của thợ rèn. Họ sẽ điều chỉnh áp lực và góc đánh sao cho phù hợp, đảm bảo rằng lưỡi dao được mài đồng đều và tạo ra một bề mặt mịn màng và lấp lánh. Khi quá trình đánh bóng hoàn thành, lưỡi dao sẽ trở nên lộng lẫy và mang lại niềm vui cho mắt và tay người sử dụng.
14. Bước ぼか（化粧研ぎ）- Hokashi (Keshotogi) (Tạo hoa văn)
Để tạo ra hoa văn sóng nước trên mặt lưỡi dao, nhà rèn sử dụng một hỗn hợp bột mài được chế tạo và giữ bí mật. Bột mài này được nhà rèn nhào trộn với đất sét cho đến khi trở thành một chất như đất sét.
Sau đó, bột mài này được gắn vào một miếng cao su hoặc gắn trên một mảnh gỗ và cọ lên mặt lưỡi của dao. Quá trình này được thực hiện nhẹ nhàng và kiên nhẫn, tạo ra những hoa văn sóng nước đẹp mắt trên bề mặt lưỡi.
Lựa chọn loại và lượng bột mài để pha trộn là yếu tố quan trọng để tạo ra vẻ đẹp tốt nhất cho lưỡi dao. Tuy nhiên, công thức chính xác của hỗn hợp này được giữ bí mật bởi các nhà rèn và chỉ những người có kinh nghiệm và kiến thức sâu rộng trong nghề mới biết cách kết hợp các nguyên liệu để tạo ra hiệu ứng đẹp nhất cho lưỡi dao.
15. Bước 仕上げ研ぎ - shiagetogi (Mài hoàn thiện)
Đây là quá trình cuối cùng để hoàn thiện con dao bằng việc mài tay sau khi đã hoàn thành công đoạn mài mờ. Quá trình này quyết định độ sắc của dụng cụ cắt từ Sakai, và ta sẽ tận dụng tối đa tiềm năng tốt nhất của từng con dao trong quá trình này khi quan sát tình trạng của từng con.
Đây cũng là quá trình thay đổi loại đá mài cho từng giai đoạn công việc, đòi hỏi nhiều công sức và thời gian.
16. Bước 完成 - Kansei (Hoàn thiện)
Khi đã hoàn thành quá trình rèn và mài, con dao sẽ được gắn thêm tay cầm và trở thành sản phẩm hoàn chỉnh. Ngành rèn dao Sakai được tổ chức theo hệ thống chuyên môn, trong đó mỗi lĩnh vực đóng góp vào việc rèn giũa và hoàn thiện lẫn nhau, tạo ra những con dao chất lượng tốt nhất.
Hãy trải nghiệm một lần sản phẩm Sakai Takayuki, mang truyền thống 600 năm của nghề rèn dao Sakai, và cảm nhận chất lượng tuyệt vời của nó.
Có thể bạn quan tâm